Korist od železničkog saobraćaja ubrzo su osetila
područja kroz koja su pruge prolazile. Zbog toga se javlja želja i u drugim
oblastima za izgradnjom železnčkog saobraćaja.Planovi u vezi
gradnje pruge Zabrežje - Valjevo bili su aktuelni i u drugoj polovini XIX veka.
Za vreme kneza Mihaila govorilo se o ovoj pruzi. Osamdesetih godina napisana je
i jedna knjiga o važnosti ove pruge. Gotovo da nije bilo poslanika okruga Valjevskog
koji nisu postavljali na dnevni red skupštine ovo pitanje.Prvi dokument
o gradnji pruge Zabrežje - Valjevo donela je narodna skupština Srbije na svom zasedanju
u Nišu, 3. februara 1896. godine. Tada je 20 poslanika podnelo predlog da se gradi
železnica Beograd- Valjevo- Drina. Vlada je odredila dve komisije za trasiranje
pruge ali siromašna Srbija, tada nije imala novca za izgradnju.Za tu realizaciju
polagane su velike nade u privredni plan o železnicama srpske vlade dr. Vladana
Đorđevića. 6. decembra 1898. godine donet je zakon o građenju
i eksploataciji novih železnica. Tom prilikom utvrđena je mreža novih železničkih
linija što će u stvari predstavljati perspektivni plan razvoja železničkog saobraćaja za jedan duži
period. Zakonom je predviđena izgradnja sledećih pruga:
Beograd- Obrenovac- Lajkovac- Valjevo-
Kosjerić- Požega
Stalać- Kruševac- Trstenik- Kraljevo-
Čačak- Požega- Užice
Užice- Kremna- Mokra Gora- Bosanska granica
Valjevo- Osečina- Zavlaka- Loznica-
Bosanska granica
Mladenovac- Aranđelovac- Lazarevac-
Lajkovac
Kruševac- Guberevac- Kraljevo
Niš- Knjaževac- Zaječar- Negotin-
Brza Palanka- Kladovo- Rumunska granica
Niš- Prokuplje- Kuršumlija- Turska granica
Paraćin- Lukovo- Boljevac- Zaječar
Dubravica- Požarevac- Petrovac- Žagubica-
Zaječar
Petrovac- Žabare- Velika Plana
Šabac- Lešnica- Loznica
01>
Ugovor za gradnju
navedenih pruga uzanog koloseka potpisali su i Englezi. Krajem XIX veka grupa engleskih
privrednika putovala je trasom buduće pruge od Ćelija- Lajkovca do Valjeva.
Pa ipak, sa ugovorima i investicijama se dosta kasnilo i Englezi su odustali.
Najprometnija i najznačajnija saobraćajnica u valjevskom okrugu
bio je tada put Valjevo- Ub- Obrenovac-
Zabrežje, prosečen početkom
pedesetih godina XIX veka. Put je imao
godišnji promet oko 50 000 hiljada kola, sa prosečnim teretom od 1500 kg.
po jednim kolima. Posledice takvog prometa su dovele do toga da je put u
pojedinim godišnjim dobima bio jedva prohodan, zbog čega se stoka lomila,
a pošiljke kasnile. U pogodnim danima za plovidbu korišćen je i vodeni put
od Zabrežja do Beograda. Roba je prebacivana volovskim zapregama do Zabrežja
gde je ukrcavana u brodove i odatle, najčešće direktno,
transportovana u Austrougarsku i Nemačku.
“Trgovinski glasnik” se 6. oktobra 1901. godine zalaže za izgradnju pruge
Zabrežje- Valjevo:
"Pruga će uticati na celokupno
privredno stanje naroda. Doći će u proizvodnji do još jednog poleta.
Po izvozu sirovog voća Zabrežje dolazi na drugo mesto u Srbiji, po izvozu
pekmeza i suvih šljiva na treće mesto, pšenice na četvrto, ovsa na treće,
a šišarki i duga za burad na prvo mesto: vrednost izvezenih proizvoda preko
Zabrežja iznosi preko tri i po miliona dinara ne računajući živu
stoku i svinje.”
Da bi se lakše došlo do neophodnih sredstava za gradnju pruge Zabrežje- Valjevo,
vlada je donela 2. aprila 1902. godine Zakon o izmeni i dopuni onog iz 1898.
godine. Tim Zakonom je osnovan fond novih železnica i precizirani izvori
njegovih prihoda - razni porezi i prirezi od 5 odsto.
1903. godine u Narodnoj skupštini Srbije na poslaničko pitanje o ovoj
pruzi valjevskog poslanika Mihaila Radivojevića odgovara Ministar
građevina :
"Pruga Beograd -
Valjevo je trasirana, tehnički radovi su svršeni, a što se tiče
građenja, mi ćemo o tome naknadno razgovarati."
Uslovljena potrebama unutrašnjeg razvoja sa jedne i potrebama
velikih sila sa druge strane, izgradnja železničkog saobraćaja u Srbiji
počinje od Berlinskog kongresa 1878. godine. 8. jula 1878. godine zaključena
je posebna konvencija između Jovana Ristića i Grofa Andrašija o izgradnji
železnice i regulisanju trgovine između Srbije i Austrougarske. Zbog posebnog
geografskog položaja i značaja Moravsko- Vardarske doline kojom se vezuje Srednja
Evropa sa Egejskim morem, izgradnja železnice se usmeravala najpre u tom pravcu.Otvaranjem pruge
Beograd - Niš, koja je bila istovremeno i prva pruga u ondašnjoj Srbiji, izvršeno je 1884. godine. Zbog
važnosti unutrašnjeg privrednog razvoja kao i zbog potrebe da se stvori mogućnost
da trgovina Srbije može ići i u drugim pravcima, započeto je trasiranje
i izgradnja novih pruga.